رودخانه پر آب دینور در شرق روستا جریان داردو غارهای گلستان و زری نیز در جنوب غربی این روستا واقع شده است.گورستان قدیمی و پل آجری نوژی وران (نجوبران)که قدمت طولانی دارند، بیانگر پیشینه تاریخی این روستااست.          

مردم روستای نجوبران به زبان کردی و با گویش کرمانشاهی سخن می گویند.آنها مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

بر اساس نتایج سرشماری سال 1385 جمعیت این روستا800 نفر بوده است.فعالیت های اقتصادی این روستا بر زراعت، دامداری و پرورش زنبور عسل و انجام کارهای خدماتی استوار است.

روستای نجوبران روستایی دشتی با بافت مسکونی متمرکز است. روستای نجوبران به دلیل برخورداری از جاذبه های طبیعی متنوع و کم نظیر یکی از روستاهای بسیار زیبا و شگفت انگیز استان کرمانشاه است.مراتع غنی، ارتفاعات بلند پراو، سراب نجوبران و دیگر چشمه ساران جوشان از جذاب ترین جلوه های طبیعی این روستا به شمار میرود.

سراب نجوبران پشت کوه پراو (درغرب جاده بیستون- سنقر) واقع شده است. قلمرو این سراب طبیعی زیستگاه گونه های نادر گیاهی و جانوری است. کوهستان پراو از کوههای قرال، دوقرال، راق چرمی ودار بید تشکیل شده است.مرتفع ترین قله این کوه 3357متر است. ژرف ترین غارخاورمیانه (غار پراو)در دامنه جنوبی یکی از قله های این کوه واقع شده است.چشم انداز این کوه بسیار زیبا و شگف انگیز است.مناظر درختان و درختچه های کوتاه و بلند و انواع جانوران وحشی مانند بزکوهی، خرس، پلنگ، گرگ و روباه از جاذبه های حیات وحش این روستا هستند.

دشت چمچال و مراتع غنی وحاصلخیز، یکی از زیباترین و پر جاذبه ترین دشت های استان کرمانشاه است، که در حوالی روستای نجوبران واقع شده است.

مراتع سرسبز و خرم، انواع درختان از قبیل کیکم، شن و زالزالک، بلوط ، انجیر، ارژن، گلابی، آلبالوی وحشی به همراه انواع گیاهان دارویی مانند گل ختمی، آویشن، سرخ پا ، پونهو روناس از جاذبه های طبیعی این روستا به شمار میروند.رودخانه دینور از شرق روستا  میگذرد، حواشی این رودخانه مناظر بدیع و خارق العاده است.آبزیان و انواع جانوران و پرندگان وحشی از بهترین جلوه های طبیعت اطراف رودخانه به شمار می آیند.

از مهمترین مراسمات این روستا می توان به مراسم عزاداری ایام محرم به ویژه ایام تاسوعا وعاشورا اشاره کرد.مردم روستا در فاصله روزهای هفتم تا نهم محرم نیز به پختن انواع غذای نذری، به خصوص هلیم می پردازند.

اجرای برخی بازی ها و ورزش های محلی متداول است که شاخص ترین  آنها پهلان، قمچال، کوره کوره، داربالان، خطان، گردکان بازی و خومان شارکی هستند.

موسیقی محلی این روستا موسیقی محلی  کردی است.پوشاک اهالی روستا شامل انواع لباس های محلی کردی است.

سوغات محلی روستای نجوبران سیب درختی وانواع فراورده های لبنی است  و معروفترین غذاهای محلی این روستا شامل خورشت سبزی، چلو گوشت، آش رشته، هلیم و خورشت خلال بادام اشاره کرد.

روستای نجوبران از طریق شهرهای کرمانشاه، سنقر، هرسین، صحنه و بیستون قابل دسترسی است و تمام جاده های مزبور آسفالت و ماشین رو می باشند.

 کوههای سراب و پنجه بانه از جاذبه های ورزشی  این ناحیه است که در فصل زمستان ققل برف گیر ان منظره ای جذاب ایجاد کرده است.

این روستا یکی از روستاهای دهستان هرسم است؛ فاصله این روستا تا کانون شهری اسلام اباد غرب46 کیلو مترو تا شهر حمیل 11 کیلو متر ودر مسیر جاده ارتباطی کرمانشاه-خوزستان واقع شده است.این روستا مدخل ورودی کرمانشاه از جنوب میباشد.

از نقاط دیدنی این ناحیه مرقد مطهر امام زاده حسن(ع)است. ایشان  از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) می باشد که در طول سال پذیرای محبان ودوستداران خاندان نبوت و امامت میباشد. در همین منطقه در قله کوه هرسم سنگ برجسته ای به شکل مار نقش بسته است که به«کل مار» معروف است.

از مراسمات دیدنی این روستا می توان: مراسم عزاداری ماه محرم ؛ مراسم گله درو(در زمان درو گندم وجو) را نام برد. مراسم عروسی در این روستا همراه با موسیقی است؛ از جمله سازهای مرسوم  می توان سرنا و دهل است.

غذاهای محلی روستا عدس پلو، هش کشک، چلو گوشت، برگ قیسی، ترخینه، قلا میباشد. سوغات محلی این روستا نخود وبژی میباشد و فصول مناسب جهت بازدید بهار و تابستان است. اکثر اهالی روستا ازلباس محلی کردی استفاده میکنند.

از انواع موسیقی مقامی رایج روستا می توان به همنوازی ساز و دهل اشاره کرد.در جشن های عروسی نیز استفاده از انواع سازهای ضربی و اجرای ترانه ها و اوازهای محلی رواج دارد.در بیشتر مناطق کردنشین از جمله روستای پیران از لباس های محلی کردی با طرح ورنگهای متنوع استفاده می شود.                     

ازعمده ترین غذاهای این روستا می توان به بامیه و تماته، بامیه بادمجان اشاره   کرد. از مهمترین صنایع دستی این روستا انواع گلیم با طرح های کردی را نام برد. سوغاتی عمده این روستا شامل انجیر، گوجه سبز و سایر محصولات تولیده شده در روستا است. روستای پیران از طریق شهرهای قصرشیرین، سرپل ذهاب ، کرند غرب، گیلان غرب از استان کرمانشاه قابل دسترسی است. 

آبشارپیران که در فهرست ملی آثار طبیعی شده استان کرمانشاه است یکی از بلند‌‌ترین آبشار‌‌های ایران است که در 9 کیلومتری سرپل ذهاب در نزدیکی روستای شالان واقع شده. آبشاری سه طبقه که دو طبقه بالایی آن بسیار بلند و طبقه پائینی کوتاه‌تر است و در زیر درختان قرار گرفته و از بالا دیده نمی‌شود. مسیر دسترسی به آبشار پیران از دو طریق امکان پذیر است: مسیر نخست روستای پیران در ۱۰ کیلومتری سرپل ذهاب است که به پای آبشار می‌رود و مسیر دیگر روستای ژالکه در منطقه ریجاب است که نمای بالادست آبشار را پیش روی بیننده نمایش می‌دهد. 

با توجه به اب وهوای معتدل و وجود سراب گومه خونی وسراب فش و سراب باباجان طبیعتی بسیار دل انگیزبه وجود امده که هر بیننده ای را به وجد میاورد.

رود خانه هایی که از سرابها سر چشمه می گیرند عبارتند از:  بایجان، ویسار-جوی، فشخوران-جوی بلینه که همه انها به رودخانه گامسیاب می پیوندند. درختان و جنگلهای زیبا طراوت خاصی را به روستا داده است.بیشترین درختان موجود در این جنگلها شامل:صنوبر و درختان میوه می باشد.

کوه های قلالولان، سر تخت، بلینه و امروله زیبایی خاصی به فش و روستاهای اطراف ان داده است.خصوصا" کوه امروله که در فصل بهار سرشار از گیاهان خوراکی همچون ریواس-گنور-سیر کوهی-کول و… با نامهای محلی گوناگون است.

مساحت کل روستای فش 1800 هکتار میباشد. جمعیت روستا بر اساس سر شماری در سال 1385 –1930نفروجمعیت 19 روستای تحت پوشش دهستان فش 5612 نفر میباشد.

شغل مردم روستا کشاورزی-دامداری و ساخت الات موسیقی است. فش یکی از بزرگترین کانونهای ساخت الات موسیقی خصوصا" در منطقه است. یک پنجم جمعیت فعال کاری حاضر در روستای فش از این طریق امرار معاش میکنند.

سراب فش در هر ثانیه 400 لیتر و سراب گومه خانی در هر ثانیه 200 لیتر اب دارد.

علت نامگذاری  قوری قلعه
روستایی به همین نام در نزدیکی این غار قرار دارد که در ایام قدیم اطراف این روستا را قلعه های مختلفی در بر گرفته که شکل یکی از این قلعه ها شبیه قوری بوده است به همین دلیل نام این روستا و این غار به قوری قلعه نامگذاری شد.
در روایتی دیگر، اینکه چرا روستا و غار را قوری قلعه نامیده اند به دوره ساسانیان باز می گردد. درآن دوره دژی بزرگ و مستحکم بنا شد که هم اکنون نیز آثاری از آن به جای مانده است، این دژ به جهت بزرگی بعدها از سوی کرد زبانان آن منطقه به “گورا قلا” نامیده شد.کلمه گورا در زبان کردی به معنای بزرگی و قلا به معنای قلعه یا دژ می باشد، در اثر گذشت زمان این نام به تدریج تغییر کرده و به نام های “گوری قلا”و در آخر به “قوری قلعه”معروف شده است.
بعدها پس ار ساختن آبادی در کنار دژ همان نام یعنی قوری قلعه به روستا اطلاق شد، از طرفی چون نزدیکترین محل سکونت به غار همین ده است؛ بنابر این اسم غار را نیز قوری قلعه گذاشتند.قوری قلعه، یکی از زیباترین و با ارزش ترین غارهای آبی جهان با ۶۵ میلیون سال قدمت در سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ گروهی از غارشناسان و جانورشناسان انگلیسی و فرانسوی در حالی که برای یافتن پستانداران از جمله خفاش در ۸۰ کیلومتری کرمانشاه و در کوهستان های پوشیده از جنگل پاوه و اورامانات تلاش می کردند، این غار را کشف کردند، آنها ۶۲۰ متر از عمق غار را طی کردند و به نقطه ای که آب هم سطح سقف غار بود رسیدند و با تصور اینکه این نقطه انتهای غار است، بازگشتند، البته بنا به اظهار برخی از مسئولان محلی، روستاییان این غار را در سالیان پیش از این شناسایی کرده بودند.با تشکیل کمیته غار نوردی در کشور و پس از پنج سال تحقیق و مطالعه یک گروه غارشناسی توانست در سال ۱۳۶۸ در مرحله اول به عمق ۲۰۳۰ متری و سپس در مرحله دوم به عمق ۳۱۴۰ متری غار دست یابد. اعضای این گروه برای رسیدن به این عمق، حدود دوازده کیلومتر مسیرهای پیچ در پیچ غار را پیموده و نقشه برداری کردند. دستیابی به این عمق، غار قوری قلعه را به عنوان بزرگترین غار آبی آسیا و طولانی ترین غار آبی ایران معرفی کرد.
به گفته کارشناسان قدمت این غار که از آهک “تروراسیک” و”کرتاسه” تشکیل شده و به ۶۵ میلیون سال قبل و به دوره دوم زمین شناسی باز می گردد.این غار در طول تاریخ به عنوان جان پناهی امن و دور از دسترس مورد استفاده قرار گرفته که کشف آثاری همچون کاسه، بشقاب و تعدادی ظروف و سکه از دوران “یزد گرد سوم”، حاکی از قدمت و استفاده از آن در دوران باستان است.

قوری قلعه، شگفت انگیز ترین غار آبی آسیا
بعد از گذر از دالان ورودی غار اولین مکان وسیعی که وجود دارد به “تالار مریم” نامگذاری شده است. این محوطه همانند دریاچه وسیعی است که گرداگرد آن را قندیل هایی بسیار زیبا با اشکال مختلف فرا گرفته است. این قندیل ها که هر یک اشکال خاصی را تداعی می کنند دلیل اصلی نامگذاری هر قسمت از این غار شده که به عنوان مثال وجود قندیلی به شکل حضرت مریم دلیل نامگذاری اولین تالار این غار به نام تالار مریم شده است.علاوه براین در داخل غار و بر روی سینه داخلی آن می توان به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان آثار دیگری همچون فردوسی، امیرکبیر، بابانوئل، شیرسنگی، ماهی، مار کبری، قارچ، برج پیزا، نیم رخ شیر، فیل، قلب، گل کلم، بستنی، کشتی، گردن غاز، آبشار، لاک پشت، نام حضرت محمد (ص) و نیز ماکت شهر پاوه را مشاهده کرد. در عمق هزار متری غار تالاری وجود دارد که زیباترین حوضچه آبی جهان در آن توجه همه را به خود جلب می کند. در این محوطه قندیل هایی به شکل پرده ای وجود دارد که با دست زدن به هرکدام از آنها صدایی شبیه یکی از آلات موسیقی به گوش میرسد به همین دلیل این محوطه را “تالار بتهوون” نامگذاری کرده اند.

درعمق هزار و ۵۰۰ متری غار، تالار عروس قرار دارد که زیبایی آن قابل توصیف نیست، جنس سنگهای این محوطه از کریستال سفید و براق است و اگر کسی بخواهد از روی آنها گذر کند جای پای او در این قسمت باقی می ماند.
ازسقف این محوطه قندیل هایی شبیه میله خودکار که جنسشان از رسوبات آهکی و حالت کریستال است به ارتفاع دو تا هشت متر پایین آمده است، این قندیل ها آنقدر نازک و شفاف است که با زدن یک دست هشت متر از آن فرو می ریزد.
در عمق دو هزار و ۷۰۰ متری غار، چهار آبشار به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر وجود که در این عمق وجود چنین آبشار زیبایی باور پذیر نیست وهر بیننده ای را مسحور خود خواهد کرد.
در بخش دیگری از این غار تونلی با نام “تونل برزخ” وجود دارد که به وحشتناکترین مکان این غار معروف شده است، طول این تونل ۲۲۰ متر است که با عرض سه متر نیمی از آن را آب فرا گرفته است.البته محوطه هایی که ذکر آن رفت، قابل بازدید برای عموم نیست و هم اکنون تنها ۵۰۰ متر از این غار آماده سازی و نورپرداری شده و قابل بازدید است.

قوری قلعه، زیستگاه نادرترین خفاش دنیا
به گفته کارشناسان ژرفای این غار زیست گاه گونه ای نادر از خفاشان با نام خفاش “گوش موشی” است که باعث توجه بسیاری از جانورشناسان دنیا شده، اما به غیر از این گونه خفاش تاکنون گونه دیگری از حیات جانوری در غار یافت نشده است.

اما کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند که اطلاعات موجود نشان می دهد که تا قبل از تبدیل شدن این غار به یک غار نمایشی جمیعت قابل توجهی از مهره داران غارزی مانند خفاش ها و سمندر خال زرد در آن می زیسته اند.

قوری قلعه، غاری برای تمام فصول
درجه حرارت این غار از هفت درجه زیر صفر تا ۱۱ درجه بالای صفر متغییر است، رطوبت نسبی آن ۸۹ درصد است که این شرایط باعث شده در تمام فصول سال گردشگران به راحتی بتوانند از آن بازدید نمایند.

قوری قلعه، یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران
این غار در دامنه کوه شاهو و در یکی از کوهستانی ترین مناطق ایران واقع شده است. دره ای که غار قوری قلعه در آن قرار دارد از زیباترین دره های استان است که از ویژگی های جنگلی خاص و چشمه سارهای بی شمار با چشم اندازهای حیرت انگیز و جذاب برخوردار است.
وجود جنگل های متراکم با گونه های بلوط، انجیر کوهی، آلبالوی کوهی، بادام وحشی و همچنین حیواناتی چون گرگ، روباه، خوک، خرگوش ، کل و بز در اطراف این غار، زیبابی خاصی به آن بخشیده است.
این غار به همراه جنگلهای زیبای بلوط اطراف آن دارای پتانسیلی بی نظیر در جذب توریست های داخلی و خارجی است به همین دلیل قوری قلعه به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.علاوه بر همه این ها، این منطقه دارای ارزش تاریخی زیادی نیز می باشد، بقایای قلعه ای مربوط به دوران ساسانیان در نزدیکی غار وجود دارد و نیز ۳۰ شی باستانی از جمله بقایای جمجمه انسان و سفالهای پیش از تاریخ در این جا کشف شده است.

به گفته اهالی،  این روستا 1200 سال قدمت دارد وجود بقعه امامزاده سید عبیدالله که از وی به عنوان برادر امام رضا یاد می شود حکایت از قدمت روستا دارد. وجود آب هم یکی از عومل پیدایش روستاست. می توان گفت دو چشمه در ارتفاعات شمالی و غربی روستا از علل اساسی شکل گیری روستا می باشد.

استقرار روستا در دره هجیج بر شکل و ریخت روستا تأثیر عمیقی بجا گذاشته است. استقرار واحدهای مسکونی بر یالهای دره مذکور موجب پلکانی شدن بافت و معابر اصلی با تبعیت از شیب بر دو یال حرکت را ایجاد می کنند بنابراین در یک جمع بندی مختصر می توان عوامل طبیعی همچون شیب و خط القعر دره به عنوان آبراه را مهمترین عامل طبیعی در شکل و فرم روستا دانست.

مساحت بافت روستا 53/14 هکتار است. این روستادارای یک مسجد،  چله خانه،  خانقاه و امامزاده و همچنین یک کتابخانه می باشد روستا براساس تقسیم بندی طرح جامع توسعه گردشگری استان کرمانشاه در قطب گردشگری اورامانات،  ناحیه پاوه و در درون حوزه گردشگری نودشه قرار دارد و به عنوان یکی از حوزه های طبیعی- فرهنگی شناسایی شده است. هجیج از جایگاه مذهبی خاصی و همچنین طبیعت زیبا و ساختار بافت شناسی و معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مراکز ساخت گیوه در این استان شهر‌های پاوه، هرسین و کرمانشاه است. گیوه از دو قسمت کفی و رویی تشکیل می‌شود. کفی معمولاً از لاستیک و چرم و رویی آن از نخ است.

ورودی کاروانسرا در جنوب آن قرار دارد و در هر طرف آن هفت طاقنما و دو سکوی سنگی ساخته اند. پس از ورودی، هشتی چلیپا شکل و گنبد داری وجود دارد و دارای بخش هایی چون شاه نشین و طاقنماهایی در دو طبقه است. پس از عبور از هشتی صحن قرار دارد که در میانة هر ضلع آن ایوانی و در هر سوی این ایوان ها ، سه حجره با ایوانچه جلوی آن قرار دارد. این 24 حجره دارای یک ایوانچه مشرف به حیاط هستند که در پشت این ایوانچه ها فضای اصلی حجره قرار دارد و ورودی آن درست در وسط ایوانچه قرار گرفته است. پوشش حجره ها از نوع طاق آهنگ تیزه دار با یک نورگیر در وسط آن است. بعلاوه در گوشه های حیاط ایوانچه هایی تعبیه شده که هر یک به سه حجره مرتبط است. در پشت حجره ها و بر گرداگرد بنا، شترخوان ها یا اصطبل های L شکلی قرار دارد. چهار برج با اشکال متفاوت در چهار گوشه خارجی بنا قرار داشته که امروزه فقط یک برج مدور در گوشه شمال غربی و بقایای برج دیگری در جنوب شرقی کاروانسرا دیده می شود.

این بنا در تاریخ 1353/5/13 به شماره 974 به ثبت ملی رسیده است.

از راسته‌های این بازار به زرگرها، تاریکه بازار (ادویه فروشی‌ها)، مسگرها، کلوچه‌پزها، صحاف‌ها، بزازخانه و توپخانه می‌توان اشاره کرد. بازار کرمانشاه دارای چهارسوق‌ها و ورودی‌های زیبا است که نشانگر دید زیبای معماران عصرهای گذشته و فرهنگ غنی این منطقه می‌باشد.

اهالی محل این محوطه را با نام «طاق وسان» و «طاق بسان» می‌شناسند؛ زیرا «سان» در لفظ محلی به معنی سنگ است و «طاق وسان» یعنی طاقی که در سنگ کنده شده است.